Suring Basa sa Tekstong: El Filibusterismo

IKATLONG PANGKAT

EL FILIBUSTERISMO

(Touch Me Not)

Isinulat ni Dr. Jose Rizal 

at Isinalin ni Teodoria Espinoza

MGA NILALAMAN:

♦ Pagkilala sa May-akda

♦ Uri ng Panitikan

♦ Layunin ng May-akda

♦ Paglalapat ng Teoryang Pampanitikan

♦ Tema o Paksa

♦ Mga Pangunahing Tauhan

♦ Tagpuan/Panahon

♦ Nilalaman o Balangkas ng Pangyayari

♦ Mga Kaisipan o Ideyang Taglay ng Akda

♦ Estilo ng Pagkakasulat ng Akda

♦ Buod 

♦Mga katanungan

NAGSURI:     Ibarrientos,Hershey Mae M.
             Broso,John Marrion B.
             Ang,Lance Riley A.
             Naingue,Christian Andre B.
             Andrade,John Miles S.

PAGKILALA SA MAY-AKDA

DR. JOSE PROTACIO RIZAL MERCADO Y ALONZO REALONDA

♦ Isang pilipinong bayani at isa sa pinakatanyag na tagapagtaguyod ng pagbabago sa Pilipinas noong panahon ng pananakop ng mga Kastila. 

♦ Isang polimata;bukod sa siya'y makata,manunulat,at nobelista na ang pinakatanyag sa kaniyang gawa ay ang nobela na Noli Me Tangere at ang kasunod nito na  El Filibusterismo,ay kakikitaan din ng pinakamataas na antas ng kasiningan ang kaniyang pintura at ekultura. 

♦ Isa ring doktor na dinadayo ng mga pasyente mula sa iba't ibang bansa and kaniyang klinika. 

♦ Isa ring Piglota;nakakaunawa ng dalawampu't dalawang wika .

 ♦ Sa buong buhay niya,sinikap niyang maging huwarang kababayan.Ang kaniyang pagsulat ang nagbukas sa bulag na mata at saradong isipan ng mga Pilipino laban sa kastila.

Mga likha ni Rizal

Sculpture(Triumph of death over life)

Painting (Saturnina)

Nobela (Noli Me Tangere)

URI NG PANITIKAN

NOBELA

♦Ang akda ay isang uri ng Nobela na binubuo ng 37 na kabanata.

LAYUNIN NG MAY-AKDA

GOMBURZA

♦Inilathala ni Rizal ang El Filibusterismo para sa tatlong paring martir na sina Gomez,Burgos at Zamora.Sila ay binitay ng mga Espanyol dahil sa pagbibintang sakanila sa kaso ng subersyon at pag uugnay sa kanila sa nangyaring rebelyon sa Cavite noong 1872.Dahil sa hindi makatarungang kamatayan,sumiklab ang damdamin ng mga Pilipino at nag iwan ito ng matinding epekto lalong lalo na kay Rizal.

REBOLUSYONARYONG DAMDAMIN

♦Nais din ni Rizal na mapukaw ang rebolusyonaryong damdamin ng mga Pilipino at imulat ang mga mata nito sa katiwalian ng mga Espanyol.

PAGLALAPAT NG TEORYANG PAMPANITIKAN

ROMANTISISMO 

♦Mababakas sa karakter ni Simoun/Crisostomo ang pagmamahal niya sa kaniyang sinta na si Maria Clara at sa bayan. 

SOSYOLOHIKAL

♦ Ang akda ay nakapokus sa mundong ginagalawan ng mga karakter at konteksto nito at ang mga nag iimpluwensiya dito.

KLASISMO 

♦Ito'y isang uri ng akda na kahit kailan ma'y hindi malalaos at parte na ng ating kultura.

TEMA O PAKSA NG AKDA

PAGHIHIGANTI

♦Ang pangunahing tema ng nobela ay nagpapakita na  ang  paghihiganti  ay  kailanman  hindi  ang solusyon,  mabuti  man  ang  intensyon  o  masama. Naipakita ang ganitong ideya noong tanungin ni Simoun si Padre Florentino matapos masira ang kanyang  plano.  Nais  niyang  maliwanagan  kung bakit hindi ang mga lumapastangan sa bansang Pilipinas  ang  nagdurusa  at  bakit  nabigo  ang kanyang  plano.  Sinagot  naman  siya  ni  Padre Florentino na maaring hindi ito kaloob ng diyos

MGA PANGUNAHING TAUHAN

♦SIMOUN IBARRA-ang mayamang mag-aalahas, na nakasalaming may kulay, na umano'y tagapayo ng Kapitan Heneral ngunit siya ay si Juan Crisostomo Ibarra na nagbalik upang maghiganti sa kanyang mga kaaway.

♦ISAGANI-ang makatang kasintahan ni Paulita, pamangkin ni Padre Florentino.Siya ay isang matalinong mag- aaral na may mataas na pangarap para sa bansang Pilipinas at para sa mamamayang Pilipino

♦BASILIO-ang mag-aarál ng medisina at kasintahan ni Juli.

♦JULI-Anak ni Kabesang Tales at katipan naman ni Basilio

♦PADRE FLORENTINO-Ang amain ni Isagani.

♦PAULITA GOMEZ-kasintahan ni Isagani ngunit nagpakasal kay Juanito Pelaez.

♦JUANITO PALAEZ-ang mag-aarál na kinagigiliwan ng mga propesor; nabibilang sa kilalang angkang may dugóng Kastila

♦PADRE CAMORRA-Ang mukhang artilyerong pari.Nangakong tutulungan si Juli na mapalaya si Basilio sa kondisyong papasok ito sa kumbento kung saan ay pinagsamantalahan siya nito.

TAGPUAN/PANAHON

♦Panahon ng Kastila (1892)

♦Ang nobela ay isinulat ni Dr. Jose Rizal noong panahon ng mga kastila sa bansang Pilipinas kaya't masasalamin ang mga pangyayari't karanasan noong nasabing panahon. Ang El Filibusterismo ay karugtong ng naunang nobela ni Dr. Jose Rizal na pimamagatang Noli me Tangere, ang mga pangyayari dito ay itinakdang 13 na taon matapos ng Noli me Tangere at naganap parin sa Pilipinas noong panahon ng mga kastila.

NILALAMAN O BALANGKAS NG PANGYAYARI

♦Karaniwan na ang tema ng paghihiganti sa mga akda, katulad na lamang ng ideyang nangibabaw sa  El  Filibusterismo.  Si  Ibarra,  na  nagpanggap bansa  upang ipaghiganti ang kanyang kasintahan na si Maria Clara at upang ipaglaban ang Pilipinas laban sa mga Espanyol na patuloy na lumalapastangan sa mga Pilipino sa panahong iyon.Nagplano si Simoun ng iba't ibang mga paraan upang pabagsakin ang mga taong may kaugnayan sa kanyang paghihiganti. Ang mga pangyayari ay nailahad ng maayos kahit pa ito ay karugtong ng nobelang Noli me Tangere.

KAISIPAN O IDEYANG TAGLAY NG AKDA

PAGHIHIGANTI

 Ang paghihiganti,kahit na ang layunin ay para sa kabutihan o kasamaan,ay hindi kailanman magiging isang solusyon. 

KARAHASAN

 Walang maidudulot na kabutihan ang karahasan. 

MATAAS NA POSISYON 

Hindi dapat gamitin ang mataas na posisyon o kapangyarihan upang pagsamantalahan ang mga nasa laylayan ng lipunan.

ESTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA

ANYONG TULUYAN

Ang akda ay nasa anyong tuluyan na kabilang sa kategoryang nobela. Ang akda ay nakapukaw sa atensyon mga mambabasa lalo na sa panahong ito ay inilathala.Ang mga salitang ginamit ay madaling intindihin maliban na lamang sa mga ilang salitang hindi kadalasang gamitin sa pang-araw-araw na buhay sa  panahon ngayon.

BUOD

Nang tumakas sa Espanya si Crisostomo sa Noli Me Tangere ay nagising isang mayaman na Alahero na umano'y tagapayo ng kapitan.Matapos niyang malaman ang nangyari kay Maria Clara sa kumbento ay dumagdag ito sa naipong-galit ni Simoun. Nakilala niya si Basilio na ngayo'y matanda na kalaunang sumali sa kanyang mga planong rebolusyon. Inimpluwensiyahan niya  ang  gobyerno  na  gumawa  ng  hindi  magandang  mga  desisyon  para  ito'y  bumagsak. Nagplano siya na mag-alsa at pasabugin ang kasal ng dating kasintahan ni Isagani na si Paulita Gomez gamit ang regalong lampara na may lamang pasabog.Natakot si Basillio para kay Isagani  sapagkat  ito'y  dumalo  kung  kaya't  sinabi  niya  ito  at  napigilan  si  Simoun.Siya'y pinaghahanap na ng mga awtoradidad at nalaman ang kaniyang totoong katauhan at siya'y natagpuan ni Padre Florentino sa isang baybayin na sugatan,gutom at pagod.Bago mamatay ay tinanong ni Simoun kung bakit siya nabigo sa kaniyang plano at ito'y tinugunan ni Padre Florentino.

MGA KATANUNGAN MULA SA TALAKAYAN

1.Ilang kabanata mayroon ang nobelang El Filibusterismo? 

a.)35 

b.)36 

c.)37 

2.Nang tumakas si Crisostomo sa Espanya ay nagpanggap siya bilang? 

a.)doktor 

b.)alahero 

c.)kapitan

 3.)Ang lahat ng ito ay uri ng teoryang pampanitikan ng nasabing akda maliban sa: 

a.)sosyolohikal

b.)moralistiko

c.)klasismo

 4.Ano ang pangunahing tema ng akda? 

a.)Pag-ibig 

b.)Katatawanan 

c.)Paghihiganti

 5.Siya ang nagbunyag sa plano ni Simoun na pasabugin ang kasal ng dating kasintahan ni Isagani a.)Padre Camorra

b.)Juli

c.)Basilio

Suring basa sa Tekstong: "Ang Munting Prinsipe"

ANG MUNTING PRINSIPE

                                            Isinulat ni Antoine de Saint-Exupery                                                 Isinalin ni Desiderio Chin

PAGKILALA SA MAY-AKDA    

Ipinanganak sa Lynos at isang Prances na manunulat, makata, aristokrata, mamamahayag, at pioneering aviator. 

Sinimulang isulat ni Saint-Exupéry ang ‘Ang Munting Prinsipe’ noong ikalawang digmaang pandaigdig.

Ang 'Ang Munting Prinsipe' ay kumuha ng inspirasyon sa plane crash sa disyerto ng Sahara.     



URI NG PANITIKAN                                                

                                               
Ang "Munting Prinsipe" ay isang Nobela kung saan ang awtor ay gumamit ng malikhain, kakaiba, at maguni guning mga pangyayari upang mawili at pumukaw ng damdamin sa mga mambabasa. 

Ang nobelang ito ay nagsilbing daan sa pagbibigay inspirasyon at pagbabago. Dahil sa kakaibahan ng nobela mula sa iba pa, ito ay pumukaw ng atensyon ng buong mundo at naibenta ng 140 milyong beses.


LAYUNIN NG AKDA

Ang akda ay may tatlong pangunahing layunin:

>Magbigay ng mga aral na magagamit sa buhay sa mga mambabasa ng nobela.

>Layunin ng akda na magsilbing daan tungo sa pagbabago.

>Higit sa lahat, nais nito na magbigay inspirasyon sa mga mambabasa.


TEMA O PAKSA NG NATURANG AKDA

                                                                         

>Kagaya ng sinabi ng isa sa mga tauhan sa akda,paksa nito na dapat lamang na ang lahat ng tao sa mundong to ay gamitin ang kanilang puso at hindi ang kanilang mata sa pagtingin sa lahat ng mga bagay.

>Paksa rin nito ang pagpapahalaga sa mga kaibigan at hindi pagsasayang ng ating oras at panahon.


PAGLALAPAT NG TEORYANG PAMPANITIKAN

                                                     
>Bayograpikal- Ang akdang ito ay tumatalakay din sa naging buhay ng awtor. Nilalaman nito ang kaniyang mga naging karanasan noong ikalawang digmaang pandaigdig, Ang akda ay sumasalamin sa kaniyang mga pananaw sa buhay at ang kanyang imahinasyon. 

>Realismo- Masasabi na ang akda ay gumamit ng teorya ng Realismo sa kadahilanang ang mga nagyayari sa akda ay nangyayari din sa ating lipunan, binanggit dito ang kawalan ng imahinasyon ng mga tao at sa pagtutuon ng kanilang pansin sa mga bagay na wala naman talagang katuturan, ang mga pangyayariing ito ay nakikita natin na nagaganap sa lipunan, karamihan sa mga tao ay nawawalan ng imahinasyon dahil sa pagaakalang ito ay pambata laman at marami din guagawa ng mga bagay na walang katuturan kaya sa huli ay nauuwi sa wala ang kanilang mga aksyon.

> Sikolohikal- Ang teoryang pampanitikan na ito ay nasasangkot sa naturang akda, ito ay ginamit sapagkat ito ay tumutukoy a pagiisip ng isang tao, makikita natin na malaki ang ginampanan ng pagiisip ng mga karakter lalo na ng munting prinsipe. Sa una ay inaka niya na ang mga rosas ay pare parehas lamang ngunit kalaunan ay kanyang napagtanto na ang rosas na iyon ay naiiba at natatangi.


MGA IMPORTANTENG TAUHAN O KARAKTER SA AKDA
                                                                             


>Munting Prinsipe (PANGUNAHING TAUHAN) - Siya tinuruan ng alamid na tayo ay dapat na tumingin sa mga bagay gamit ang ating puso at hindi ng ating mga mata.

>Ang Alamid at ang Rosas (IKALAWANG TAUHAN)- Ang dalawang ito ay may ginampanang napakahalaga sa munting prinsipe o hindi naman kay ay npakahalaga mismo sa pangunahing tauhan. Ang alamid ang nagturo sa munting prinsipe na dapat ay tumingin tayo gamit ang ating puso at hindi ng ating mga mata. Ang alamid ay isang bagay na napakaimportante o napakahalaga sa munting prinsipe.


>Ang Piloto (AWTOR)- Siya ang naglalahad ng lahat ng mga pangyayari sa nobelang ito. Siya rin ang tauhang kumakatawan sa awtor at sa mga naging karanasan nito, siya ang may eroplanong bumagsak sa disyerto.


TAGPUAN/PANAHON

>Maraming nabanggit na mga tagpuan sa akdang ito, nabanggit dito ang DISYERTO na pinagbagsakan ng eroplano ng piloto, nandito ang IBAT IBANG PLANETA kung saan may mga taong walang imahinasyon, mapagpaimportante, hambog at gumagawa ng mga bagay na wala namang katuturan. Kasama din sa tagpuan ang HARDIN NG MGA ROSAS. 

> Kung ang paguusapan naman ay ang oras o panahon, kadalasan na ang mga oras na binabanggit ay HAPON.





MGA NILALAMAN AT BALANGKAS NG MGA PANGYAYARI

Ang konsepto ng nilalaman ng mga pangyayari sa akda ay maituturing na pambata at madali maintindihan, ngunit ang mga pangyayari ay may mga malalim na mga pangangahulugan. Ang balangkas ng mga pangyayari ay wasto, may kaayusan at may kaugnayan hanggan sa pinakahuli. Ang mga pangyayari ay may angkop na pagkakasunod sunod. Mula nang bumagsak ang eroplano sa disyerto at magkita ang piloto at ang munting prinsipe hanggang sa magkita ang alamid at ang munting prinsipe at sa huling parte na nais nang bumalik ng munting prinsipe sa kanyang orihinal na planeta ay may makikitang pagkakatugma tugma at balangkas ng mga pangyayari. Ang mga pangyayari din ay kakaiba dahil wala nang iba pang akda na may ganitong uri ng mga pangyayari kaya ito ay pumukaw ng atensyon ng mga tao sa buong mundo.

MGA KAISIPAN O IDEYANG TAGLAY NG AKDA
                                                                           
>Dapat na maging parte ng ating pagiging tao ang paglalakbay dahil marami tayong matututuhan dito.

>Dapat na ang gamitin natin ay ang ating mga puso at hindi ang ating mga mata upang makita ang kahalagahan ng mga bagay.

>Ang pagpapakita ng pagiibig sa mga tao sa ating paligid ay nararapat.

>Ang lahat ng bagay sa mundng ito ay may espesyal na katangian kahit na minsan ay hindi natin ito nakikita..

>Pagkakaroon ng pagpapahalaga sa mga bagay na nasa ating paligid gaano man ito kaliit o kalaki.



ESTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA
                                                                        
Ang akda ay gumamit ng mga kakaibang istilo upang ito ay maisulat, gumamit ito ng mga simbolismo sa mga tao bilang isang estilo. Kagaya ng paglalarawan ni Antoine de Saint- Exupery sa kanyang asawa bilang ang rosas at ang alamid ay inilarawan nya sa kanyang kapatid na si Francois. Bagamat ang nobela ay madaling intindihin para sa lahat ng mga mambabasa, malalim ang nakapaloob na pagpapakahulugan nito. Ang istilo ay hindi gasgas at hindi palaging nakikita sa ibang nobela kaya ito ay namumukod tangi. Sa estilo ng pagsusulat ay nangibabaw ang imahinasyo at pagiging malikhain ng awtor ng akda.

BUOD

Ito ay tungkol sa isang prinsipe na naninirahan sa isang maliit na planeta kasama ng tatlong bulkan, mga umusbong na baobab, at isang bulaklak.Siya ay naglakbay sa iba't ibang asteroid, kung saan nakilala niya ang hari na wala namang pinaghaharian , ang hambog na wala naman talagang tumitingala, isang lasengero, isang negosyante, hanggang mapadpad siya sa lupa, ang planetang pinaninirahan ng hindi mabilang na hari, hambog, lasengo at negosyante. Ito ang planeta kung saan abalang-abala ang mga matatanda sa mga bagay na para sa munting prinsipe kung saan siya tumira nang matagal-tagal, at nakakilala ng ahas na magbabalik sa kanya sa planetang kanyang pinanggalingan, daan-daang mga rosas na hindi pumapantay sa ganda ng rosas na nagpaamo sa kanya, at alamid na kanyang pinaamo. Dito niya rin nakilala ang may akda.

SAGUTIN MO!

> Ang ____________ na abalang abala sa pagbibilang ng mga bituin na inaangkin niya.

>Ang __________ na sumasakop ng 'lahat'. Inuutos niya sa kanyang mga 'nasasakupan' na gawin ang mga bagay na mismong ginagawa na nila.

>Ang __________ na tahimik na umiinom para makalimot sa kaniyang ikinahihiyang pag-inom.

> Sino ang tauhan na sumisimbolo sa "sinumang natatangi sa ating buhay"?

>Siya ang nagturo sa prinsipe ng napakamahalagang bagay.